Κοιμηθείτε γλυκά για...καλύτερη ρύθμιση του μεταβολισμού σας
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου (21 Μαρτίου) το άρθρο αυτού του μήνα είναι αφιερωμένο στη επίδραση του ύπνου στην υγεία μας και στον μεταβολισμό μας. Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μια προσωρινή μείωση της αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα φαίνεται να υπολειτουργεί σε ότι αφορά τη μυϊκή δραστηριότητα, το μεταβολισμό και την ανταπόκριση σε ερεθίσματα. Ο ύπνος αποτελεί μια σημαντική αναζωογονητική διαδικασία που υποστηρίζει πολλές σωματικές και διανοητικές λειτουργίες, όπως η αναδόμηση των ιστών, η ανάπτυξη, η εμπέδωση της μνήμης και η μάθηση. Παρόλο που η ανάγκη για ύπνο διαφέρει από άτομο σε άτομο, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει ότι 7 - 8 ώρες ύπνος ημερησίως είναι απαραίτητος για τους περισσότερους από εμάς. Τα μωρά, οι έγκυες, οι θηλάζουσες και οι ηλικιωμένοι ενδέχεται να χρειάζονται περισσότερο ύπνο από το μέσο όρο.
Αϋπνία
-
Δυστυχώς, οι διαταραχές του ύπνου και η αϋπνία τείνουν να γίνουν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου. Σύμφωνα με δεδομένα πρόσφατων ερευνών, 1 στους 3 Ευρωπαίους αντιμετωπίζει προβλήματα αϋπνίας.
Το καθημερινό στρες, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η οικονομική κρίση και ένα σωρό άλλα προβλήματα μας κάνουν να... χάσουμε τον ύπνο μας με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του καθενός. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, έχει θεσπίσει την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου.
Επιδράσεις αϋπνίας στην υγεία
Οι επιπτώσεις της αϋπνίας φαίνεται ότι είναι πολλές και σημαντικές: μειώνει τη μνήμη, την ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης, τις αντανακλαστικές αντιδράσεις, την άμυνα του οργανισμού, τη σωματική και νοητική απόδοση. Επιπλέον, οι ασθενείς που πάσχουν από αϋπνία έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, υπέρτασης, καρδιαγγειακών παθήσεων, σακχαρώδους διαβήτη και κατάθλιψης.
Παρόμοιες αλλαγές παρατηρούνται και σε άτομα στα οποία ο ύπνος είναι διακοπτόμενος, όπως στα μικρά παιδιά ή σε καταστάσεις ασθένειας.
Επιδράσεις αϋπνίας στην παχυσαρκία
Η αϋπνία συμβάλει στην αύξηση εμφάνισης παχυσαρκίας και σακχαρώδους διαβήτη γιατί σχετίζεται με πολυάριθμες ανεπιθύμητες αλλαγές στο μεταβολισμό. Πιο συγκεκριμένα, μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να ελέγχει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα καθώς και τη διαθεσιμότητα τους προς διάφορους ιστούς (ανοχή στη γλυκόζη) και αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες). Έρευνες δείχνουν πως η μακροχρόνια αϋπνία μπορεί να μειώσει μέχρι και 40% την ανοχή στη γλυκόζη. Η χαμηλή ανοχή στη γλυκόζη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτες άτομα τα οποία πάσχουν από αϋπνίες έχουν παρατεταμένη αίσθηση πείνας εξαιτίας της επίδρασης της έλλειψης ύπνου στην έκκριση λεπτίνης και γρελίνης. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη η οποία μειώνει την όρεξη ενώ η γρελίνη την ενεργοποιεί. Έχει παρατηρηθεί πως η αϋπνία σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα λεπτίνης και υψηλά γρελίνης.
Τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα, φανερώνουν επίσης σύνδεση μεταξύ αϋπνίας και εντονότερης επιθυμίας για συγκεκριμένα τρόφιμα με υψηλό περιεχόμενο σε υδατάνθρακες (γλυκά, αλμυρά και αμυλούχα τρόφιμα).
Επιπλέον, τα άτομα που πάσχουν από αϋπνία για περισσότερο από ένα χρόνο είναι συχνά βλοσυρά, κατηφή και απογοητεύονται εύκολα ενώ έχουν 40 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν κατάθλιψη. Το γεγονός ότι η κατάθλιψη συνδέεται με την συναισθηματική υπερφαγία (η εθιστική, υπερβολική κατανάλωση φαγητού), μια από τις βασικότερες αιτίες παχυσαρκίας αποτελεί ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα σχετικά με τον ρόλο του ύπνου στη διαχείριση του σωματικού βάρους.
Ακόμη, τα άτομα που έχουν αϋπνίες είναι λιγότερο πιθανό να είναι σωματικά δραστήρια, με αποτέλεσμα να «ξοδεύουν» λιγότερη ενέργεια και συνεπώς να κάνουν λιγότερες καύσεις.
Συμπερασματικά, η αϋπνία αυξάνει την ανοχή στην ινσουλίνη, προκαλεί εντονότερη αίσθηση πείνας, αυξάνει τις πιθανότητες κατάθλιψης και μειώνει τη σωματική δραστηριότητα, δεδομένα τα όποια αν συνδυαστούν καθιστούν την αύξηση του σωματικού βάρους αρκετά εύκολη υπόθεση. Αν και δεν είναι ακόμη επιστημονικά αποδεδειγμένο πώς ο ύπνος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος σε σχέση με τη διαχείριση του σωματικού βάρους. Καλό είναι για να διατηρήσετε τον μεταβολισμό και να αποφύγετε αυξομειώσεις στο βάρος σας, να προσπαθήσετε να εξασφαλίσετε 7-8 ώρες ποιοτικού ύπνου την ημέρα.